Objavljeno 26. septembra/rujna 2021. od Il Grido del Popolo©
U godini kada su pandemiološke mjere ponovo na snazi, kada svjetska ekonomija nalazi se na klizavom tlu, u Crnoj Gori nova politička posada izazvala je tektonske poremećaje.
Naime od kraja avgusta mjeseca prošle godine, nakon promjene vlasti i dolaskom nove političke grupacije ustoličeni su srbofobi na presto ove multietničke države i veći dio stanovništva nesrpskog je u priličnoj panici.
Srpski predznak u Crnoj Gori, obojen Ruskom hegemonijom počeo je dominirati kao glavna okosnica nove političke hijerarhije, gotovo u svim sferama od kulture, obrazovanja, ekonomije pa čak i u sportu je našao mjesto.
Nedavno je skoro pola zemaljske kugle moglo saznati iz sredstava javnog informisanja kao i društvenih mreža za apsurdno namještenje poglavara Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori Joanikija. Ako smo po čemu se istakli kao država u regionu a i šire u poslednjem kvartalu, svakako smo ovim činom izazvali veliku pozornost, nažalost u negativnom smislu! Pomenuti velikodostojnik koji po profesiji predstavlja i treba širiti Božiju riječ na zemlji i prije svega miriti i pozivati ljude na mir po crkvenim kanonima upravo suprotno je uradio tog sramnog dana Cetinju, želeći svoj presto i po cijenu narodnog protivljenja. Nije neka mudra misao ali jeste logična koja otvara pitanje koga zapravo predstavljaju popovi u Crnoj Gori – narod ili politiku?
Kulminacija srbofoba i negacija svega što je nesrpskog započela je tiho i mumicirano a kulminirala politički sa čuvenim litijama pod sloganom: ”Ne damo svetinje”!
Za vjernike a i one koji nijesu ovaj slogan je izazvao neku vrstu straha i tako počinje jedno konfuzno ustajalo batinanje zdrave pameti a zapravo suštima je u novcu.
Politički srbofobi koji sada fanatički vladaju Crnom Gorom uz majčicu Rusiju i sestru Srbiju uz različite ciljeve pomenutih uspjeli su sprovesti svoj groteskni plan, poništavajući sve ono što u imenu ima Crnogorsko obiljžje. Za Rusiju se zna da je njena vjekovna želja da malenu Crnu Goru prekrsti u pravoslani soj, dok Srbija ima osim pripajanja teritorijalnog i želju nadomještanja izgubljenog Kosova, upravo našom državom.Sve činjenice davno poznate i jasne a ponovo u grmu ne leži zec već novac!
Samo godišnje Srbija od manastira i uopšte od vjerskog turizma u Crnoj Gori ima cirka oko 11 milona eura koje se slivaju u kasu Srpske pravoslavne crkve, jasne cifre i jasna računica parole: ”Ne damo svetinje”.
Činjenice govore da srpska nacija nije mogla biti izgrađena poistovjećivanjem s državnim okvirom, nego samo s pravoslavnom vjerom, što je omogućilo Srpskoj pravoslavnoj crkvi da sebe nametne kao jedinog čuvara narodnog pamćenja.
No točak istorije i u našoj državi je cirkulus vitiosus koji se ponavlja i koji je sličan našoj istoriji odnosno 1918. godini ali nijesu samo te godine bile one koje su “pojeli skakavci“, još je Gavro Vuković u svojim Memoarima upravo pisao o velikom apetitima i medveđoj šapi koju je stavljala na Crnu Goru Rusija.
U delikatnom trenutku za Crnu Goru, kada su destruktivne ideje prilično razorne moći dovele do zbunjenosti većeg dijela države izvjesno bi bilo očekivati ubrzo promjene.
Srpski nacionalizam uz podršku Rusije svakako bi se mogao nazvati nekom vrstom političke fantazmagorije, što je dovelo i do majorizacije nad Crnogorcima.
Sjećam se da je Timotije Leso u jednom američkom časopisu napisao tekst vrlo upečatljivih svojstava, opisujući disfunkcije na Balkanu. On je objasnio model po kome prilično oslabljen uticaj Amerike na region, pokušava se povratiti kao i osujećenje rastućeg broja ruskog uticaja na način što bi se male i propale države kao djelovi ili cjeline pripojile stabilnim cjelinama… Miriše na Crnu Goru!
U jednom periodu investicioni bum u Crnoj Gori poslije sticanja nezavisnosti 2006. godine doveo je značajan broj Rusa koji su kupili nekretnine za čak milijardu eura. Takođe oko 500 miliona investirali su uglavnom u turizam i industriju, prevedeno jezikom novca – Rusija se nije odrekla uticaja u Crnoj Gori zarad svog interesa.
Nedavno su bile u fokusu diskusije o novom povlačenju granica na zapadnom Balkanu što bi bez svake sumnje bio pokretač svima onima koji bi, uz podršku Srbije i Rusije, htjeli ostvariti jedan stari san: svi Srbi u jednoj državi! No taj plan ili ideja na sreću, nijesu baš dobile neku potporu moguće zbog same ideologije etnički čistih teritorija ako se zna da su upravo takve pobude dovele do krvavih ratova u nekadašnjoj Jugoslaviji.
Ako se vratimo na krvavu za Crnu Goru 1918. godine činjenice one najbolnije govore, da srpska vojska nije oslobodila već okupirala istu uz pomoć francuske vojne komande. Prisustvo te vojske trebalo je da osigura ostvarenje konačnog cilja – aneksiju Crne Gore Srbiji.
U prilog tom činu ostale su zapisane riječi načelnika Srpske komande, vojvode Mišića (19.11.1919.) koje je uputio komandatu srpskih snaga u CG: “Nastavite najenergičnije i svim sredstvima da se na teritoriji koju je naša vojska okupirala ugušiti svaku agitaciju, ma od koga ona dolazila. Za to vam stoje na raspolaganju sva sredstva koja možete raspolagati bez ikakvog prezanja.” I desila se ta Podgorička skupština i prosto rečeno zatiranje Crne Gore. Vitni Voren je o ovom slučaju rekao, parafraziraću ga, da ovakav slučaj nigdje nije zabillježen u svijetu da pobjednik uništi svog saveznika i da CG nije uništena od svojih neprijatelja već od prijatelja i saveznika.
Kako je nakon okupacije došlo do ustanka – Božićnog pod komandom Krsta Popovića čije je geslo bilo ”Za pravo čast i slobodu Crne Gore” i što je zapravo predstavljalo nastavak borbe za svoj identitet. Ostalo je upamćeno da je ovaj pohod u krvi ugušen uz veliki teror nad pobunjenicima kao i surov obračun sa njihovim porodicama, čak ni đeca nijesu bila pošteđena. Toliko o bratskim namjerama Srba iz tog perioda!
Srbija kao denacionalizator Crnogoraca je nastavila svoj pir tako što je počela da falsifikuje i uništava istoriju i kulturu a najbolje to učinila upravo kroz crkvu. Tako se dekretom regenta Aleksandra Karađorđevića ukida autokefalna Crnogorska pravoslavna crkva i osniva Srpska pravoslavna crkva u Crnoj Gori. Ukinuta je ukazom u junu 1920. godine. Istina je da je u Ustavu Crne Gore iz 1905. godine, u Članu 40, stajalo da je: “Crnogorska crkva autokefalna”. Upravo je u tom periodu baš kao i danas SPC vršila posrbljavanje Crnogoraca.
Slične ili gotovo frapantno iste situacije malena Crna Gora preživljava i danas naravno na perfidniji način.
Nakon krivotvorene Podgoričke skupštine koja je kao duboki rez ostala upamćena čini se da je Crna Gora malo zacijelila rane 1941. godine, prilikom prvog masovnog Trinaestojulskog ustanka u tad već uveliko porobljenoj Evropi.
Po prvi put je Crna Gora zvanično priznata i potvrđena kao nezavisna država na Berlinskom kongresu, 13. jula i zapravo kada je krajem 19. vijeka, stekla ugled države u kojoj se poštuju prava i slobode svih njenih državljana, posebno pripadnika manjinskih naroda i vratila izgubljeni status. Taj Dan ustanka je zapravo postao sinonim za vječnost Crne Gore.
Danas ako se vratimo na početak priče, ova država ponovo ima fobije da može izgubiti svoj identitet upravo uz pozadinsko – udarnička miješanja SPC. Političko-šator-litijaška ekipa predvodjena premijerom Zdravkom Krivokapićem, sa pomagačima Dritanom Abazovićem i Aleksom Bećićem, uz favorizovanje stroge poslušnosti crkvenoj moći, čak i po cijenu zanemarivanja prava muslimanskog,albanskog i hrvatskog stanovništva srlja u crkveni pravoslavni totalitarizam.
Dok sa druge strane autoritarni lideri zloupotrebljavaju slabe demokratske sisteme da zadrže i prošire svoju moć nad svojim društvima kao što to u ovom slučaju koristi Aleksandar Vučić. Njegovi politički stavovi, njegova retorička evolucija, motivacija i ponašanje su samo odlika velike želje za opštom dominacijom.
Sa jedne strane, jasan je nedostatak zadovoljavajuće i opipljive reforme vladavine prava kako u Srbiji kojom vlada autokrata Vučić tako i u našoj državi.
Prosto kao neko proklestvo, evidentno je da srpske nacionalizme u Crnoj Gori još uvijek uspijevaju da prehrane verbalna prepucavanja no ako nastave da rastu mogu lako iz tog stanja preći u fizičke obračune a tada je suviše kasno da se reaguje.
Kako nijesmo sami na Balkanu, pitanje jeste logično, koliko je EU obazriva a koliko zaineresovana za nas?!
Preuranjeno je zaključiti kako regionalna integracija Zapadnog Balkana utiče na izglede regulatorne države. Još 2006. godine EU je imala narativ da se region mora odmaknuti od nacionalizma, uključiti se u izgradnju povjerenja i okrenuti ka bližoj ekonomskoj saradnji. Međutim, region je na ovaj predlog odgovorio kritikom da ovo predstavlja pokušaje za obnovu bivše Jugoslavije. Ovakav narativ je postao uobičajen za kritike iz regiona prema inicijativama EU i nije evoluirao više od dvadeset godina od završetka rata.
Hoće li trusni Balkan i u njemu Crna Gora uspjeti prevazići identitetska pitanja koja se nameću u stihijama ili će sama činjenica da se vlasti mogu smijeniti biti zapravo jedina nada stvarnog demokratskog i multietičkog društva, ostaje u vazduhu da lebdi.
Autor teksta Hristina Janković